Εκδηλώσεις Μοναστηριού

Αγαπητοί μου Χριστιανοί

Αξιωθήκαμε και φέτος με τη χάρη της Παναγίας μας να εορτάσουμε τη γέννησή Της. Τα λόγια του απολυτικίου μας λένε ότι η γέννηση της Θεοτόκου έφερε χαρά σ’ όλο τον κόσμο, διότι η γυναίκα αυτή στολισμένη με εξαιρετικές χάριτες από το Θεό και ευλογημένη όσο καμιά άλλη γυναίκα αξιώθηκε να βαστάξει τον βαστάζοντα τα πάντα, να γίνει η μητέρα του Θεού και Σωτήρα του κόσμου. Στην επίγεια ζωή της διακονούσε με ταπείνωση, αφάνεια, σιωπή και προσευχή το μεγαλύτερο μυστήριο της έλευσης του Χριστού στον κόσμο.

Μετά την κοίμησή της ο Θεός υπερύψωσε την Υπεραγία Θεοτόκο σε άφταστο μεγαλείο τιμής και δόξας. Έγινε η Υψηλοτέρα και Πλατυτέρα των ουρανών, η Τιμιωτέρα των Χερουβείμ και ενδοξοτέρα των Σεραφείμ. Στον ουράνιο θρόνο είναι ο εκλεκτότερος εκπρόσωπος του ανθρωπίνου γένους. Είναι η ωραιότης της Εκκλησίας μας, ο γλυκασμός και η χαρά των Αγγέλων, των Χριστιανών η ελπίς, των πολεμουμένων η βοήθεια, των πονεμένων η καταφυγή και των πάντων προστασία.

Εορτάζοντες σήμερα τη γέννηση της Υπεραγίας Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας, της Παναγίας της Ρουστιανίτισσας σ’ αυτό τον ιερό και ιστορικό χώρο του Μοναστηριού της Ρούστιανης έρχεται στη μνήμη μας και ο ουσιαστικός ρόλος που διαδραμάτισε αυτό το Μοναστήρι στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Ιδρύθηκε στα τέλη του 15^ου με αρχές 16^ου μ.Χ αιώνα, όταν ο Τούρκος κατακτητής ανάγκασε τους υπόδουλους Έλληνες να καταφύγουν στις ορεινές και απρόσιτες περιοχές προκειμένου να ελαφρύνουν το δυσβάστακτο ζυγό της δουλείας.

Τα Πουγκάκια και το παλαιό Πίτζιν ήταν οι πρώτοι οικισμοί που δημιουργήθηκαν, οι οποίοι σύντομα επεκτάθηκαν. Τότε εκδηλώθηκε και η εύνοια του Θεού προς τον δοκιμαζόμενο Ελληνισμό με την ίδρυση του Μοναστηριού στον πανοραμικό και πυραμιδοειδή αυτό λόφο.

Στα δύσκολα αυτά χρόνια το Μοναστήρι της Ρούστιανης με τις χιλιάδες αιγοπροβάτων και τα μετόχια της Αγίας Ιερουσαλήμ στο Πίτσι και του Αγίου Ιωάννου στη Λευκάδα συντηρούσε όχι μόνο τους καλόγηρους και το υπηρετικό προσωπικό (τσοπάνηδες και κολίγους) αλλά και τους περίοικους και τα Ελληνικά ένοπλα αντιστασιακά τμήματα (κλέφτες και αρματολούς).

Έγινε το Μοναστήρι αυτό η κιβωτός της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Κράτησε άσβεστη την πίστη προς το Θεό και της ελπίδα για τη λευτεριά. Έγινε θεματοφύλακας της Ελληνικής παράδοσης.

Είναι ανεκτίμητες οι υπηρεσίες που πρόσφερε το Μοναστήρι αυτό στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας και στη Ορθοδοξία και στον Ελληνισμό. Όμως το Μοναστήρι αυτό υπέστη δύο σοβαρά πλήγματα. Στις αρχές του έτους 1822 ο Δράμαλης προκειμένου να διασφαλίσει την εκστρατεία του προς την Πελοπόννησο διέταξε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις σ’ όλη τη σημερινή Ν.Δ Φθιώτιδα, με αποτέλεσμα το Μοναστήρι της Ρούστιανης όπως και όλα τα άλλα μοναστήρια, να γνωρίσει τη καταστροφική μανία του κατακτητή. Πυρπολημένο και ερειπωμένο έμεινε το Μοναστήρι αυτό. Το φρόνημα όμως των εναπομεινάντων μοναχών ήταν ακλόνητο. Με επιμονή και μακρόχρονη προσπάθεια άρχισαν να ανοικοδομούν το Ναό και τι ς ταράτσες τους. Μάλιστα οι δυο μοναχοί Δαυίδ και Ιωαννίκιος συνάπτουν και δάνεια για τις Μοναστηριακές υποθέσεις με το Νικόλαο Γιαννακόπουλο, κάτοικο Γαρδικίου, ποσού 450 γροσίων και με τον Οθωμανό Μάλκο Βουστινά ποσό 650 γροσίων κατά τα έτη 1827 και 1828 αντίστοιχα.

Ενώ η ελπίδα για τη συνέχιση και ολοκλήρωση των επισκευαστικών εργασιών στο χώρο του Μοναστηριού ήταν βεβαία, ήρθε το δεύτερο και τελειωτικό πλήγμα από τον νόμο του Όθωνα του 1833. Σύμφωνα με το νόμο αυτό τα Μοναστήρια τα οποία δεν είχαν τον προβλεπόμενο αριθμό μοναχών (τουλάχιστον 6) έπαυσαν να υπάρχουν.

Οι εναπομείναντες μοναχοί Ιωαννίκιος, Δαυίδ και Γερμανός αρνούνται να υπακούσουν στην εντολή του Επισκόπου Φθιώτιδος να εγκαταλείψουν το Μοναστήρι της Ρούστιανης και να εγκαταβιώσουν στο Μοναστήρι του Αγάθωνα.

Καταβάλλουν ύστατη αλλά απέλπιδα προσπάθεια για τη λειτουργία του Μοναστηριού. Η απορία δεν τους κάμπτει, η αδιαφορία των περιοίκων τους πληγώνει, τα όνειρα και οι ελπίδες αρχίζουν να σβήνουν και η απόφαση για την εγκατάλειψη του Μοναστηριού παίρνεται με μεγάλη θλίψη και αβάσταχτο πόνο. Κάνουν τη τελευταία Θεία λειτουργία και φεύγουν χωρίς ν’ αφήσουν ανάμνηση στους μεταγενέστερους για τα στερνά τους. Ήταν προς το τέλος του έτους 1838.

Έτσι έκλεισε ο κύκλος της παρουσίας του Μοναστηριού της Ρούστιανης με την πολλαπλή Ελληνορθόδοξη προσφορά του, απλά και αθόρυβα, όπως ακριβώς άρχισε να λειτουργεί. Έτσι το ήθελε ο Θεός!

Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο θέλει να ευχαριστήσει δημόσια:

• Τους συλλειτουργούς ιερείς για την επιτέλεση της Θείας αυτής λειτουργίας προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου.
• Τον χορό των Ιεροψαλτών για την εξαιρετική μελωδία των εκκλησιαστικών ύμνων
• Τον Δήμαρχο και τους Αντιδημάρχους του Δήμου Μακρακώμης για το ενδιαφέρον που έδειξαν για τις ανάγκες του Μοναστηριού
• Τον Πρόεδρο του Τοπικού Συμβουλίου Καναλίων για τις διαρκείς προσπάθειές του για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στο χώρο του Μοναστηριού
• Και όλο το εκκλησίασμα.

Βιώνουμε καθημερινά τα προβλήματά μας. Ζούμε με άγχος, πόνους, θλίψεις, στενοχώριες, αρρώστιες, σύγχυση και ταραχή. Οι ανθρώπινες δυνάμεις μας δε μπορούν να δώσουν λύση σ’ αυτά τα προβλήματα.

Ας στρέψουμε το νου μας και την ψυχή μας προς την Υπεραγία Θεοτόκο, η οποία έχει ειδική χάρη να μεσολαβεί στον μοναδικό χορηγό της Ειρήνης και παντός αγαθού, τον Μονογενή Υιό της, ο οποίος εισακούει τις πρεσβείες της και ας την παρακαλέσουμε ικετευτικά να μεσιτεύει για μας τους ανάξιους και αμαρτωλούς.

Ας κάνουμε την Παναγία μας στήριγμα και ελπίδα της ζωής μας.

Γιάννης Κουτσοκώστας

Τα πανηγύρια ικανοποιούσαν θρησκευτικές , κοινωνικές και ψυχαγωγικές ανάγκες των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής. Έτσι στα πανηγύρια του Αη Λιά στις 20 Ιουλίου στο Παλαιοχώρι της κοιμήσεως της Θεοτόκου το δεκαπενταύγουστο στα Πουγκάκια και της Γεννήσεως της Θεοτόκου στο Μοναστήρι της Ρούστιανης συγκεντρώνονταν πολλοί πιστοί. Μετά τη θεία λειτουργία ακολουθούσε ψυχαγωγικό πρόγραμμα με λαϊκές ορχήστρες. Οι μερακλήδες έσερναν το χορό που συνεχιζόταν όλη την ημέρα με ένα μικρό διάλειμμα το μεσημέρι για φαγητό.

Πολλές φορές οι θερμόαιμοι, οι νταήδες, οι καυγατζήδες χορευτές και με την επήρεια του οινοπνεύματος έδιναν διέξοδο και στις αδυναμίες τους, στον εγωϊσμό, στη αντιζηλία, στην αντεκδίκηση με αποτέλεσμα η σύγκρουση να είναι αναπόφευκτη και όλο το πανηγύρι να τελειώνει με άσχημες αναμνήσεις.

Ένα τέτοιο επεισόδιο συνέβη και στο πανηγύρι της Παναγίας στη Ρούστιανη στις 8 Σεπτεμβρίου στα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1930. Πρωταγωνιστές ήσαν οι Πουγκακιώτες Νίκος Δανιήλ-Μάντζαρης, αδελφός του λαϊκού μας ποιητή Κώστα Δανιήλ-Μάντζαρη, όντας καυγατζής και νταής απαίτησε από τα όργανα να παίξουν γι αυτόν γιατί ήταν δεκανέας στο στρατό!

Ο Γιώργος ο Ζωγράφος που έσερνε το χορό, βγήκε έξω από τα ρούχα του για την προσβολή που του έγινε και ήταν έτοιμος να κατασπαράξει τον ατρόμητο δεκανέα. Θεωρώντας ως κατάλληλη ευκαιρία τη σύγκρουση αυτή ο Κώστας Παπαδήμας τον οποίο αποκαλούσαν καμπούρη λόγω της σωματικής του αναπηρίας επεμβαίνει για να λύσει τις διαφορές με τους συμπλεκόμενους κραδαίνοντας το κομπούρι και προστάζοντας να σταματήσουν τα όργανα. Έτσι το πανηγύρι πήρε τη μορφή σύγκρουσης. Με την επέμβαση των ψύχραιμων η πάλη τους σταμάτησε και το κλαρίνο ξανάρχισε να παίζει. Αυτό το γεγονός ο λαϊκός ποιητής Κώστας Μάντζαρης το άφησε στη μνήμη μας με την παρακάτω σάτιρα την οποία με ευγένεια και προθυμία μου παρεχώρησε ο Κώστας Παπαναγιώτου από το Παλαιοχώρι. Τον ευχαριστώ πολύ. Η ανάμνηση του γεγονότος μας συγκινεί και μας ωφελεί.

«Τι ειν’ το κακό που έγινε στο κάτω Μοναστήρι

όλοι ξεμαχαιρώσανε και ο διάβολος το πήρε.

Ο Νίκος Μάντζαρης φώναξε, μη κουνηθεί κανένας,

είμαι στα μεράκια μου είμαι και δεκανέας.

Τα τύμπανα εφώναξε, την πατατούκα έβγαλε και άρχισε να χορεύει

κι ακόμα δεν αρχίνησε να κάνει τις φουστούρες

τα τύμπανα σχολάσανε διέταξε ο Καμπούρης.

Εντός του δίκαιου θύμωσε ο Γιάννης ο Ζωγράφος

και γκίρλωσε τα μάτια του σα κρεμασμένος γάτος.

Ψιλή φωνή ακούστηκε απ’ τον ψηλό το βράχο

τρεχάτε να κρατήσετε το Γιάννη το Ζωγράφο.

Σαράντα δυο κρατούσανε το Γιάννη τον Καμπούρη,

Αυτός τα δόντια έτριζε, κρατούσε το κουμπούρι.

Ωσάν ανεμοστρόβιλος γυρίζει το πανηγύρι

κι ο Κώστας ο Καμπούρης το δίκιο του το πήρε.

Κλωτσιές, γροθιές αμέτρητες, κάνει και κωλοτούμπες

αυτός σαν το μετάνιωσε τα έγραψε για λούμπες